جوجه شتر مرغ

ه نظر می‌رسد با توجه به آنچه درخصوص فواید گوشت شترمرغ و سایر اعضای آن ذکر شد توجه به توسعه پرورش این پرنده علاوه بر اشتغال زایی بالا می تواند با رساندن تولید آن به مرحله صادرات سود سرشاری را نصیب کشورمان سازد.

شترمرغ اگرچه بومی آفریقا و مناطق گرمسیری و خشک است اما با آب و هوای ایران سازگار بوده ونسلش روبه افزایش گذاشته است.

امروزه پرورش این پرنده دریچه‌ای جدید به روی بهره‌برداران بخش کشاورزی گشوده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد در کنار ایجاد اشتغال، صادرات و ارزآوری، هزینه‌های مناسب پرورش، تنوع محصولات و همچنین خواص درمانی و دارویی فرآورده‌های شترمرغ، از مهم‌ترین دلایل رونق صنعت پرورش این پرنده در کشور است.

صادارت جوجه شترمرغ‌ در سال‌های گذشته به کشور قزاقستان انجام می گرفته که به تازگی کشور عراق هم به جمع مشتریان جوجه شترمرغ‌های ایران اضافه شده است.ودآوری و هزینه‌های منطقی در پروسه پرورش از یک سو و تنوع محصولات شترمرغ یکی دیگر از دلایل رونق‌ این صنعت در کشور ماست.

پرورش سنتی شترمرغ در روستا های سبزواررزش شترمرغ فقط در گوشت و تخم آن خلاصه نمی‌شود، این پرنده بزرگ هیچ دورریزی نداشته و از پر، پوکه تخم، پوست، چربی و روغن آن در صنایع دستی، کیف و کفش و پزشکی هم استفاده می شود.

ز هر شترمرغ باتوجه به تغذیه و جثه آن حدود ۳۵ تا ۴۵ کیلوگرم گوشت، یک متر و ۲۰ سانتیمتر پوست خام، ۳۰ عدد شاه پر، حدود ۲ کیلو پر معمولی، ۴ تا ۶ کیلو چربی و حدود ۷۰ تا ۸۰ تخم در یک دوره پرورش- که حدود یکسال است- به دست می‌آید. یمت هرکیلو گوشت شترمرغ در بازار حدود ۳۰ هزار تومان، هر متر پوست شترمرغ براساس درجه بندی آن بین ۵۰ تا ۱۰۰ هزار تومان، هر عدد شاه پر ۵ هزار تومان، هر کیلو پر معمولی ۳۰ هزار تومان، هر کیلو چربی خام و یا فرآوری شده شترمرغ بین ۴۰ تا ۱۲۰ هزار تومان، هر تخم ۱۵ هزار تومان و هر پوکه خالی تخم آن نیز ۵ هزار تومان است.

بیشتر شترمرغ‌ها از سال سوم تولید، توجیه اقتصادی دارند و هر شترمرغ برای پرورش دهندگانی که استانداردهای پرورش را رعایت کنند، بطور میانگین یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان درآمدزایی دارد.

وشت شترمرغ جزو گوشت‌های قرمز و تولید مثل آن هم بسیار رضایت‌بخش است زیرا بهترین نژاد گاو، هر سال یک گوساله به دنیا می‌آورد درحالی که هر شترمرغ مولد، با توجه به شرایط آب و هوایی سالانه بین ۷۰ تا ۸۰ تخم می‌گذارد که بطور میانگین نیمی از آنها به جوجه تبدیل می‌شود.

این پرنده نسبت به بسیاری از بیماری‌ها و شرایط سخت آب و هوایی مقاوم بوده و تاکنون بیماری مشترکی بین انسان و شترمرغ گزارش نشده، از طرفی این پرندگان شرایط دمایی ۲۰ درجه زیر صفر تا ۵۰ درجه بالای صفر را تحمل کرده و قادرند چند روز بدون آب و غذا زنده بمانند.

پرورش این پرنده برخلاف سایر ماکیان نیازی به تأسیسات و تجهیزات گران قیمت سرمایشی و گرمایشی ندارد، بطوری که در یک هکتار زمین یونجه کاری شده و در فضای سر باز با یک سایبان، می‌توان ۳۰۰ قطعه شترمرغ نگهداری کرد، بدون اینکه به تغذیه دستی نیاز داشته باشند.

مقدار غذای هر شترمرغ در دوره رشد، روزانه بطور میانگین یک و نیم کیلو دانه می باشد که ارزش ریالی هر کیلو غذای شترمرغ در بازار حدود هزار و ۵۰۰ تومان است که براین اساس پرورش دهندگان باید در هر دوره پرورش، حدود ۸۰۰ هزار تومان برای غذای این پرنده هزینه کنند. اما خواص درمانی و دارویی فرآورده‌های شترمرغ، یکی دیگر از دلایل رونق صنعت پرورش این پرنده است.

گوشت این پرنده به علت داشتن پروتئین، آهن و اسیدهای چرب امگا ۳ فراوان، به درمان کم خونی و فقر آهن کمک می‌کند. از آنجا که مقدار کالری، سدیم، کلسترول و چربی موجود در گوشت شترمرغ حدود ۵ درصد کمتر از گوشت‌های قرمز دیگر بوده و از طرفی اسیدهای آمینه فراوان دارد، مصرف آن برای سالمندان، بیماران قلبی- عروقی و کسانی که بیماری‌های مزمن از جمله چربی، فشارخون و قند بالا دارند، بسیار مفید است.

وزن هر شتر مرغ پرواری بعد از ۱۲ ماه به ۱۲۰ کیلو گرم می رسد. نکاتی که در مورد پرورش ونگهداری شترمرغ باید بدانید بهترین حالت ساخت محوطه‌ها برای شترمرغ به شکل مستطیل می باشد که نسبت طول به عرض بای۱۵ به ۱ و یا ۲۰ به ۱ باشد.شترمرغ نیاز دارد که بدود هر چند که شترمرغ‌ها در هوای خیلی سرد و بارانی در پناهگاه نگه داری می‌شوند.

ولی باید دقت کنید که مدت نگه داری شترمرغ در پناهگاه زیاد نباشد. شترمرغ‌های جوان روزانه یک سانتی متر رشد می‌کنند که باعث می‌شود شترمرغ شش ماهه دارای قدی حدود ۱/۵ تا ۲ متر باشد و در یک سالگی به قد ۲/۲ تا ۲/۷ می رسد.معمولا ارتفاع قسمت‌های مسقف را نیم متر بلند تر از قد شترمرغ بالغ در نظر می‌گیرند. هزینه غذا مثل مابقی دام‌ها، هزینه عمده ترین مخارج شترمرغ است.

میزان غذای شترمرغ در دوره رشد بین 3% تا 4% وزن بدن و در پایان دوره رشد بین ۱/۵ % تا ۲/۵ % وزن بدنش می‌باشد.شتر مرغ در کل حیوانی علف خوار است. در بعضی مناطق شترمرغ را فقط با یونجه تغذیه می‌کنند که عمده ترین غذای شترمرغ است. برای تغذیه ۸ تا ۱۲ شترمرغ، یک هکتار مزرعه یونجه کافی است.

در سن رشد با اضافه کردن ذرت خورد شده به یونجه مقداری انرژی غذای شترمرغ را زیاد تر می‌کنند.البته در شکل صنعتی غذای شترمرغ ترکیبی از ذرت، یونجه خشک، ویتامین‌ها و مواد معدنی، پودر گوشت، کنجاله سویا، جو دوسر، شبدر قرمز خشک، جو، پودر استخوان پودر ماهی، مخمر آبجو، یولاف با نسبت‌های مختلف برای دوره‌های مختلف رشد می‌باشد.

رفتارشناسی شتر مرغدر محیط طبیعی شترمرغ در خارج از فصل تولید مثل گونه‌ای اجتماعی است و گروههایی از جنس و سنین مختلف را بویژه پیرامون تالابها تشکیل می‌ دهد. در این محیط ها شترمرغ با انواع گوناگون حیوانات روبروست و معمولأ از برخورد نزدیک با سایر حیوانات پرهیز می کند و کمتر رفتار خشن نسبت به آنها ابراز داشته و در ۷۵ درصد از موارد با چشم پوشی یا تحمل، با سایر حیوانات برخورد می کند. طبق تحقیقات انجام شده رفتار تمیز کردن پرو بال در طول صبح بیشتر از بعد از ظهر بوده برعکس حمام خاک در صبح خیلی کم انجام می شود اما در طول بعد از ظهر بتدریج بیشتر شده و هنگام غروب به حداکثر می رسد. هنگام خواب، شترمرغ های بالغ مایلند سرشان را بالا نگهدارند در حالیکه جوجه های جوان دوست دارند در وضعیت دمر بخوابند.

جوجه های پرورش یافته توسط شترمرغ های دایه، رفتارهای غیرعادی مثل خوردن چوب از خود نشان نمی دهند. از جمله رفتارهای ناشی از خوراک دادن غلط جوجه ها و واکنش در برابر عوامل محیطی خاص که عمدتاً شرایط زیر حد مطلوب پرورش است، می توان به نوک زدن به پنجه و سر و نیز پرکندن با منقااشاره کرد. بق بررسی انجام شده جوجه ها به محرک سبز ۱۰ برابر بیش از محرک سفید نوک می زنند. مدفوع خواری هم در حالت وحش و هم در اسارت در جوجه ها مشاهده می شود.

فواید متنوع شتر مرغ از فواید شترمرغ این است که قرنیه چشم او به چشم انسان پیوند می خورد . تاندون پای او به پای انسان پیوند می خورد و روده آن بهترین نخ برای بخیه است . ز چربی زیر شکم شترمرغ برای درست کردن لوازم آرایشی استفاده می شود و از پوستش بهترین کیف و لباس را تهیه می کنند .

گوشت قرمز شتر مرغ بدون کلسترول است . زمان تخم گذاری شترمرغ از اسفند ماه به مدت ۶ الی ۹ ماه شروع می شود از ۳۰ الی ۱۱۰ تخم می گذارد که ۲۰ تا ۴۰ جوجه تولید می شود.ترمرغ ها گله ای هستند و هر گله برای خودش به نوبت در شبها نگهبانی دارد و از صداهای ناهنجار می هراسد ۹ ساعت کامل بدون هیچ حرکتی می خوابد. دید شترمرغ در شب تا ۳/۵ کیلومتر است و چشمش رنگی می بیند .

به انسان علاقه دارد، مخصوصاً وقتی انسان به او غذا می دهد شترمرغ انس خاصی با انسان می گیرد .این پرنده برخلاف سایر دام ها می تواند در دشت‌ها و فلات‌ها نیز زندگی کند و به دلیل داشتن سیستم گوارشی مناسب ، آن هم به گونه ای که غذا به مدت ۴۲ ساعت در معده این پرنده گردش می‌کند، تمام مواد مغذی در بدنش جذب می‌شود.